क्लाउड स्टोरेज किती सुरक्षित आहे? गैरसमज व तथ्य जे तुम्हाला माहिती असणं गरजेचे आहे...
क्लाउड स्टोरेज हे डेटा जतन करण्याचे सर्वात लोकप्रिय माध्यम झाले आहे. गूगल ड्राइव्ह, ड्रॉपबॉक्स, आयक्लाउड, मायक्रोसॉफ्ट वनड्राइव्ह यांसारख्या सेवांचा वापर आपण दररोज करतो. पण अनेक लोकांच्या मनात अजूनही एक प्रश्न असतो – क्लाउड स्टोरेज खरंच सुरक्षित आहे का?
या लेखात आपण क्लाउड स्टोरेजबद्दल असलेले काही सामान्य मिथ्स (गैरसमज) आणि त्यामागील फॅक्ट्स (खरे तथ्य) समजून घेऊ.
क्लाउड स्टोरेज म्हणजे काय?
क्लाउड स्टोरेज म्हणजे आपला डेटा (फोटो, व्हिडिओ, डॉक्युमेंट्स, बॅकअप्स) इंटरनेटवरील रिमोट सर्व्हरवर जतन करणे. हे सर्व्हर जगभरातील मोठ्या कंपन्या (Google, Amazon, Microsoft, Apple) सांभाळतात.
याचा फायदा असा की आपला डेटा कधीही, कुठूनही access करता येतो.
मिथ्स व फॅक्ट्स – क्लाउड स्टोरेजबद्दलच्या गैरसमजुती
मिथ : क्लाउड स्टोरेज १००% सुरक्षित नाही
फॅक्ट : पूर्णपणे सुरक्षा कोणतीच कंपनी देऊ शकत नाही. पण क्लाउड स्टोरेज एन्क्रिप्शन, मल्टी-फॅक्टर ऑथेंटिकेशन (MFA), फायरवॉल्स आणि इतर अत्याधुनिक सुरक्षा उपाय वापरतात. प्रत्यक्षात, तुमच्या कॉम्प्युटर किंवा मोबाइलपेक्षा जास्त सुरक्षितता क्लाउडमध्ये असते.
मिथ : क्लाउडमध्ये डेटा टाकल्यावर तो हॅक होतो
फॅक्ट : क्लाउड स्टोरेज कंपन्या अत्यंत मजबूत सुरक्षा प्रणाली वापरतात. हॅकिंगची शक्यता पूर्णपणे टाळता येत नसली तरी ती खूपच कमी असते. बऱ्याचदा डेटा चोरीचा धोका वापरकर्त्यांच्या कमजोर पासवर्ड्समुळे निर्माण होतो, क्लाउडच्या सिक्युरिटीमुळे नाही.
मिथ : क्लाउड कंपन्या तुमचा डेटा विकतात
फॅक्ट : प्रतिष्ठित क्लाउड सेवा कंपन्या (उदा. Google, Microsoft, Apple) तुमचा डेटा विकत नाहीत. त्या केवळ पॉलिसीनुसार डेटा प्रोसेस करतात. वापरकर्त्याची गोपनीयता (Privacy) आणि सुरक्षा ही त्यांची प्राथमिक जबाबदारी असते.
मिथ : क्लाउड स्टोरेज फक्त मोठ्या कंपन्यांसाठी आहे
फॅक्ट : क्लाउड स्टोरेज आज सर्वांसाठी उपलब्ध आहे. तुम्ही वैयक्तिक फोटो, व्हिडिओ साठवू शकता, विद्यार्थी आपले प्रोजेक्ट्स ठेवू शकतात, लहान व्यवसाय आपला डेटा सुरक्षित ठेवू शकतात. हे आता सर्वसामान्यांसाठी सोपे आणि स्वस्त झाले आहे.
मिथ : इंटरनेटशिवाय क्लाउड स्टोरेज काम करत नाही
फॅक्ट : डेटा access करण्यासाठी इंटरनेट आवश्यक आहे, पण तुम्ही अनेक ॲप्समध्ये ऑफलाइन मोड वापरू शकता. उदा. Google Drive किंवा Dropbox मध्ये फायली डाउनलोड करून ऑफलाइन पाहता येतात.
मिथ : क्लाउडमध्ये डेटा ठेवला की तो कायमचा सुरक्षित राहतो
फॅक्ट : क्लाउड सुरक्षित असले तरी, वापरकर्त्यानेही काही काळजी घ्यावी लागते. बॅकअप्स ठेवणे, मजबूत पासवर्ड वापरणे, आणि नियमित सुरक्षा सेटिंग तपासणे खूप महत्वाचे आहे.
क्लाउड स्टोरेज सुरक्षित ठेवण्यासाठी उपयुक्त टिप्स
१. मजबूत पासवर्ड वापरा – किमान १२ अक्षरांचा, ज्यात मोठी अक्षरे, लहान अक्षरे, नंबर आणि चिन्हे असतील.
२. टू-स्टेप ऑथेंटिकेशन (2FA/MFA) सुरु करा – लॉगिन करताना अतिरिक्त सुरक्षा मिळते.
३. विश्वसनीय सेवा निवडा – फ्री किंवा अज्ञात ॲप्सऐवजी Google Drive, OneDrive, iCloud सारख्या ब्रँडेड सेवांचा वापर करा.
४. नियमित बॅकअप घ्या – महत्वाच्या फाइल्स एका वेगळ्या ड्राइव्हमध्ये किंवा हार्ड डिस्कवरही ठेवा.
५. फिशिंग ईमेलपासून सावध रहा – बनावट लिंकवर क्लिक करू नका.
६. फाइल शेअरिंगला मर्यादा द्या – फक्त आवश्यक लोकांनाच access द्या.
क्लाउड स्टोरेजचे फायदे
• कुठूनही access – मोबाईल, टॅब, लॅपटॉपवर कुठेही डेटा पाहू शकता.
• किफायतशीर – मोठ्या हार्ड डिस्कची गरज नाही.
• ऑटोमॅटिक बॅकअप्स – डेटा हरवण्याची शक्यता कमी होते.
• कोलॅबोरेशन सोपे – टीममध्ये फायली शेअर करणे आणि एडिट करणे सोपे.
क्लाउड स्टोरेजबद्दल अनेक गैरसमज समाजात पसरले आहेत. पण वास्तव हे आहे की, योग्य कंपनी निवडून आणि स्वतः काही सुरक्षात्मक पावले उचलून तुम्ही तुमचा डेटा अत्यंत सुरक्षित ठेवू शकता.
लक्षात ठेवा – क्लाउड स्टोरेज सुरक्षित आहे, पण त्याचा सुरक्षित वापर करणे तुमच्या हातात आहे.