UPI व्यवहार करताना लक्षात ठेवाव्यात अशा १० महत्त्वाच्या सुरक्षित टिप्स!
UPI (Unified Payments Interface) हे आर्थिक व्यवहार करण्याचे एक सर्वात सोपे, जलद आणि सुरक्षित माध्यम बनले आहे. मात्र, या सुविधेचा वापर करताना जर थोडीही बेपर्वाई झाली, तर आर्थिक नुकसान होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. त्यामुळे, UPI वापरताना काही महत्त्वाच्या सुरक्षाविषयक टिप्स लक्षात ठेवणे अत्यावश्यक आहे.
खालील अशा १० महत्त्वाच्या UPI सुरक्षित टिप्स ज्या प्रत्येकाने लक्षात ठेवायलाच हव्यात.
१. UPI PIN कोणासोबतही शेअर करू नका
UPI व्यवहार करताना PIN हा सर्वात महत्त्वाचा असतो. हा PIN केवळ व्यवहार करण्यासाठी वापरला जातो. कोणतीही बँक किंवा UPI अॅप कंपनी कधीच तुमच्याकडून PIN विचारत नाही. जर कोणी कॉल किंवा मेसेज करून PIN विचारत असेल, तर तो नक्कीच फसवणूक करणारा असतो. त्यामुळे, UPI PIN नेहमी गोपनीय ठेवा.
२. अधिकृत UPI अॅप्सचाच वापर करा
गुगल प्ले स्टोअर किंवा अॅपल अॅप स्टोअर वरून PhonePe, Google Pay, Paytm, BHIM, Amazon Pay यांसारख्या अधिकृत अॅप्स डाउनलोड करा. थर्ड पार्टी किंवा अनोळखी अॅप्स वापरणे टाळा. यामुळे फसवणुकीची शक्यता वाढते.
३. क्विक रिस्पॉन्स (QR) स्कॅन करताना सतर्कता ठेवा
QR कोड स्कॅन केल्याने पैसे मिळतात असे समजणे चुकीचे आहे. QR कोड स्कॅन करताना नेहमी खात्री करा की आपण पैसे पाठवत आहोत की स्वीकारत आहोत. अनेक वेळा फसवणूक करणारे फसवणूक QR कोड पाठवतात जे स्कॅन करताच पैसे त्यांच्या खात्यात जातात.
४. मोबाईल लॉक वापरणे आवश्यक
UPI अॅपसाठी वेगळा PIN असतोच, पण मोबाईलमध्ये देखील पासवर्ड, पॅटर्न किंवा फिंगरप्रिंट लॉक असणे आवश्यक आहे. मोबाईल हरवला किंवा चोरीला गेला तर तुमचा डेटा आणि UPI व्यवहार सुरक्षित राहणार नाही. म्हणून मोबाईल लॉक आवश्यक आहे.
५. अॅप परमिशन्स तपासूनच द्या
UPI अॅप इंस्टॉल करताना आवश्यक तेवढ्याच परमिशन्स द्या. जसे की – SMS, Contact किंवा Location ची परमिशन. अनावश्यक परमिशन्स देऊ नका, कारण हे अॅप्स तुमचा वैयक्तिक डेटा वापरू शकतात.
६. फिशिंग लिंकपासून सावध रहा
ईमेल, मेसेज किंवा WhatsApp वर येणाऱ्या अनोळखी लिंकवर क्लिक करू नका. या लिंक्स तुम्हाला बनावट वेबसाइटवर नेऊ शकतात आणि तुमची माहिती चोरू शकतात. UPI व्यवहार नेहमी अधिकृत अॅपमधूनच करा.
७. बँकेचे किंवा UPI अॅपचे कॉल म्हणून फसवतात
अनेक वेळा फसवणूक करणारे स्वतःला बँकेचे प्रतिनिधी किंवा UPI अॅप सपोर्ट टीमचे सदस्य म्हणून तुमची माहिती विचारतात. लक्षात ठेवा – कोणतीही बँक किंवा अॅप तुमच्याकडून PIN, OTP किंवा खाते तपशील कधीच विचारत नाही.
८. नेहमी अॅप अपडेट ठेवणे महत्त्वाचे
UPI अॅपचे नवीन अपडेट्स हे नेहमी सुरक्षेसाठी असतात. त्यामुळे तुमचे अॅप नेहमी लेटेस्ट व्हर्जनमध्ये अपडेट ठेवणे गरजेचे आहे. यामुळे नवीन सुरक्षाव्यवस्था लागू होतात आणि अॅप अधिक सुरक्षित होते.
९. व्यवहार तपासणी करा
तुमच्या बँक खात्याचे व्यवहार दर ३-४ दिवसांनी तपासा. कोणताही संशयास्पद व्यवहार लक्षात आल्यास लगेच बँकेत संपर्क साधा. UPI अॅपमध्ये देखील ट्रान्झॅक्शन हिस्ट्री असते, ती नियमित तपासणे आवश्यक आहे.
१०. पब्लिक Wi-Fi वर व्यवहार टाळा
पब्लिक Wi-Fi नेटवर्क्स सुरक्षित नसतात. हॅकर्स अशा नेटवर्क्सवरून तुमची माहिती सहज चोरू शकतात. त्यामुळे UPI व्यवहार करताना नेहमी मोबाइल डेटा किंवा विश्वसनीय Wi-Fi नेटवर्क वापरा.
UPI मुळे व्यवहार जरी सोपे झाले असले, तरी सुरक्षा बाबींकडे दुर्लक्ष केल्यास मोठे नुकसान होऊ शकते. वरील १० टिप्स लक्षात ठेवून UPI व्यवहार सुरक्षित आणि विश्वासार्ह बनवू शकतो.
सतर्कता आणि जागरूकता हाच डिजिटल व्यवहारांचा खरा पासवर्ड आहे!
आपणही या टिप्स आपल्या मित्र-मैत्रिणींसोबत शेअर करा आणि सुरक्षित UPI व्यवहार करण्यास मदत करा.